شکر نیشکر (قهوه ای)

شکر ماده‌ای شیرین است، که از برخی گیاهان استخراج می‌شود. در قدیم شکر از نیشکر استخراج می‌شد و منظور روایات هم این شکر است. از عنوان یاد شده در بابهای صلات، صوم، حج و اطعمه و اشربه سخن گفته‌اند.

هرچند امروزه از چغندر قند نیز شکر می‌گیرند، لیکن در گذشته شکر از نیشکر- که به عربی قصب السکرمی‌گفتند- گرفته می‌شد. مراد از آن در روایات نیز همین نوع شکر است. این ماده غذایی در گذشته به لحاظ مراتب تصفیه آن دارای انواعی از سرخ و سفید و سلیمانی و طبرزد و غیر آن بود. به گفته برخی، شکر قبل از آنکه تصفیه شود، شکر سرخ و چون دوباره پخته و تصفیه گردد و در ظرفی ریخته شود که

دُرد آن جدا گردد، شکر سلیمانی و اگر سه بار پخته و صاف و دُرد آن جدا شود، قند مکرر نامیده می‌شود که اکثر، نوع سفت قند مکرر را شکر طبرزد نامند. برخی گفته‌اند: در پخت سوم، اگر به مقدار یک دهم شیر تازه بیفزایند و بجوشانند تا سفت شود، آن را طبرزد گویند.

 تحفه حکیم مؤمن، ص۱۴۹-۱۵۰

 خواص داروئی شکر

در برخی روایات، خوردن شکر همراه با آب خنک برای مداوای تب سفارش شده است. همچنین در روایات، از شکر به عنوان غذایی سودمند یاد شده و نوع طبرزد آن دوای بلغم و نوع سلیمانی‌اش دوای بیماری وبا معرفی شده است.

الکافی (کلینی) ج۶، ص۳۳۳.

وسائل الشیعة ج۲۵، ص۱۰۴-۱۰۶

احکام شکر

بنابر آنچه در روایات آمده، خوردن شکر، بویژه قبل از خوابیدن مستحب است.
افطار کردن روزه با شکر مستحب است.

^{وسائل الشیعة ج۱۰، ص۱۵۶}

تکمیل مشارق الشموس، ص۴۴۴.

همچنین مستحب است کسی که برای نماز عید فطر می‌رود، اولین غذایی که می‌خورد خرما، مویز و یا شکر باشد.

^{الحدائق الناضرة ج۱۰، ص۲۷۳-۲۷۴}

 ذکری الشیعة ج۴، ص۱۷۶.

بر مسافر مستحب است هنگام سفر جز سفر زیارتی امام حسین علیه السّلام- نیکوترین و بهترین توشه را بردار که شکر از آن جمله است.

وسائل الشیعة ج۱۱، ص۴۲۳.